Moderne BEN-brandweerkazerne in Bilzen-Hoeselt

De beslissing van brandweerzone Oost-Limburg om in Bilzen een gloednieuwe kazerne met een 112-ziekenwagendienst te bouwen, ontstond vanuit de behoefte aan meer ruimte en efficiëntie. De bestaande en verouderde kazernes in Bilzen en Hoeselt hadden immers hun maximumcapaciteit bereikt en door hun ligging in het centrum was vlot uitrukken niet altijd evident. Er werd geopteerd voor het centraliseren van de brandweer- en medische hulp voor de regio in één kazerne. “Nadat wij dit wedstrijddossier met ons voorontwerp hadden binnengehaald, zijn we met de plaatselijke brandweerlieden de diepte ingegaan om hun specifieke noden te detecteren”, zegt Rob Gijsenberg van Studio BURO B. “Vervolgens hebben wij samen een aantal kazernes bezocht zowel in België als in Nederland. Telkens met de vraag: wat is hier perfect en wat had achteraf gezien beter gekund? Vanuit deze synthese heeft ons architectenbureau een ontwerp uitgewerkt, functioneel en op maat van de locatie in Bilzen.”

Prefab betonwanden
De aanbesteding voor de bouw van de nieuwe brandweerkazerne is gewonnen door de tijdelijke maatschap (TM) Jaraco-Driesen. “Voor ons was dit een sleutel-op-de-deur project, van de grondwerken tot en met de eindafwerking”, zegt Maikel Renette, technisch projectmanager bij Jaraco. “We zijn begonnen met het uitvoeren van een aantal grindkernen. Vervolgens is voor de relatief grote voorbouw een radier gestort waarop dragende prefab betonwanden zijn aangezet. De buitenschil bestaat uit staal. Aan de achterzijde van het gebouw hebben wij de stelplaats voor de voertuigen gerealiseerd. Die is opgetrokken uit een staalstructuur, bekleed met sandwichpanelen en een plint.”

Hedendaagse infrastructuur
Een fusie van de brandweerposten van Bilzen en Hoeselt was een logische keuze met financiële voordelen. Naast een lager kostenplaatje en meer operationele efficiëntie is de nieuwe kazerne een verbetering voor de 133 medewerkers. Kurt Gooris van Studio BURO B legt uit: “Zij beschikken nu over een nieuwbouw-werkomgeving met voldoende ruimte en hedendaagse infrastructuur voor al hun activiteiten: van praktijkoefeningen en theorielessen tot vergaderingen en sportbeoefening. Ook het uitgebreide wagenpark van bijna 30 brandweervoertuigen, de ambulancedienst en de burelen vinden er een ruimer en moderner plekje. Heel specifiek in dit project zijn de verschillende looproutes, die we zo optimaal mogelijk in ons ontwerp hebben geïntegreerd.”

Familiaal en huiselijk cachet
“In een brandweerkazerne werken de ploegen in shiften en is er dag en nacht volk op de been”, vervolgt Kurt Gooris. “Brandweerlui vertoeven daar tot het moment van een interventie. Zij gaan in goede en kwade dagen voor elkaar door het vuur, hebben onderling een ongemeen hechte band en vormen als het ware één familie. Om dat familiegevoel nog te versterken heeft ons architectenteam een huiselijk cachet gegeven aan de inrichting van de sociale ruimte in het gebouw. We hebben er met echte materialen gewerkt: beton, glas, staal en zelfs verbrand hout, om de link te leggen met het metier. Dat wordt door de brandweermannen en -vrouwen zeer geapprecieerd.”

Energiezuinig BEN-gebouw
Energieneutraliteit staat centraal in het ontwerp van de nieuwe kazerne, evenals maatregelen om de impact op het milieu te minimaliseren. Rob Gijsenberg: “Het is een energiezuinig BEN-gebouw dat voldoet aan de hoogste isolatienormen en voorzien is van onder andere 335 zonnepanelen, een oplaadbare batterij van 100 kW, een hemelwaterput van 300.000 liter om te blussen, warmterecuperatie van het douchewater en vier laadpalen voor elektrische wagens. De ene helft van de batterijcapaciteit wordt ’s nachts gebruikt om het ventilatiesysteem en de geothermische warmtepompen te laten functioneren, de andere helft om de brandweerkazerne operationeel te houden in geval van een stroomuitval. In ons ontwerp hebben we ook oversteken getekend, zodat overmatige opwarming via de glaspartijen tijdens de zomermaanden wordt vermeden en de gevel tegelijk open blijft.”

Groepsgevoel en familieband
Bij Jaraco speelt efficiëntie een belangrijke rol. “De ruwbouw en alle technieken zijn vooraf in een BIM-model geïmplementeerd”, geeft Maikel Renette aan. “Ons team is bijzonder sterk in meedenken en ontzorgen.” Afgevaardigd bestuurder Geert Janssen knikt: “We denken heel oplossingsgericht, ook op budgettair vlak. Ondanks de slechte weersomstandigheden en overvloedige regen tijdens de bouwfase heeft de TM Jaraco-Driesen dit high-end project binnen de vooropgestelde termijn opgeleverd. En daar zijn we met zijn allen fier op!” Ook niets dan tevredenheid bij de architect. “Studio BURO B heeft het groepsgevoel en de sterke familieband die in een brandweerkazerne heersen, proberen te vertalen in de architectuur en in het interieur. Het eindresultaat in Bilzen is niet alleen mooi om naar te kijken, maar wordt ook gedragen door de brandweerlieden zelf”, besluit Rob Gijsenberg.

Erik Cajot