Ecologische mastaba en tapirs op Labiomista

Future Garden is de nieuwste uitbreiding van Labiomista in Genk, waar kunstenaar Koen Vanmechelen zijn levenswerk wil nalaten. Het energiezuinige complex van 850 vierkante meter bestaat uit een gebouw in de vorm van een mastaba, een imposante brug en een omvangrijke dierenweide.

Media Image

Als hub voor onderzoek en ontdekking over de samensmelting van mens, natuur en technologie biedt Future Garden ruimte en onderdak aan een koppel tapirs, een studio en een labo. Koen Vanmechelen vroeg BURO B Architectuur + Interieurdesign expliciet om een ontwerp van een ‘hedendaagse’ mastaba, een grafmonument dat onder meer werd gebouwd door de oude Egyptenaren en de Azteken om hun doden te eren. Een verwijzing naar leven en dood, een thema dat dicht aanleunt bij het oeuvre van Vanmechelen.

“We mogen zeggen dat ons voorontwerp zo aansloeg, dat dit ook overeenkomstig is gerealiseerd”, vertelt architect Rob Gijsenberg. “Door onze jarenlange samenwerking en vriendschap spreken Koen en wij dezelfde taal en zitten we zeer snel op dezelfde golflengte. BURO B heeft immers, samen met Koen en de Zwitserse architect Mario Botta, eerder al het hoofdgebouw The Battery en het inkomgebouw De Ark op de kunstsite van Labiomista uitgewerkt.”

Media Image

Vormvast masterpanel

Voor de constructie van de mastaba werden Thys Bouwprojecten en CLT-S van groep O3 Shift ingeschakeld. “Het gebouw is ontworpen en opgetrokken met Cross Laminated Timber of CLT”, legt O3 Shift uit. “Afzonderlijke planken van dennenhout worden eerst aan elkaar verlijmd tot verschillende lagen, die daarna kruiselings op elkaar worden bevestigd. Alle planken samen vormen zo één groot, sterk en vormvast masterpanel.”

Duurzame bouwmethode

De voordelen van deze uiterst innovatieve en duurzame bouwmethode zijn legio. O3 Shift: “CLT zet niet uit en krimpt niet. Bovendien is de draagkracht groter, waardoor het zelfs kan worden toegepast in hoogbouw. De combinatie van een CLT-structuur met kolommen en balken van glulam – ‘glued laminated timber’ of gelijmd gelamineerd hout – zorgt ervoor dat er een zeer efficiënte structuur kan worden gemonteerd in een erg korte periode met een beperkt aantal werknemers. CLT en glulam zijn een CO2-negatief bouwmateriaal, gevormd door snelgroeiende sparren die in 20 jaar meer CO2 capteren tijdens hun leven als boom dan de CO2 die je verbruikt om er een bouwmateriaal van te maken. Zo worden gebouwen containers van CO2-opslag.”

Media Image

Gevelbekleding in bamboe

Uit een masterpanel frezen, boren en versnijden computergestuurde machines de verschillende structuurelementen op maat dankzij nauwkeurige productiemodellen. Vervolgens transporteren vrachtwagens deze elementen just in time naar de werf, waar ze in sneltempo worden gemonteerd tot een maatvaste ruwbouwstructuur. “Een droge werf gekoppeld aan een vlot proces, dat is de unieke meerwaarde van CLT. Alle ramen en deuren kunnen meteen worden geplaatst omdat de exacte, reële afmetingen al in de ontwerpfase zijn gekend. Eenmaal het gebouw wind- en waterdicht is, gaan de werken aan het interieur van start. Ook hier wordt er tijd gewonnen: sleuven en doorvoer zijn vooraf gefreesd en geboord, zodat de technieken en elektra enkel nog moeten worden gemonteerd. Voor de afwerking van de façade werd er gekozen voor het gebruik van gevelbekleding in bamboe, een milieuvriendelijk en duurzaam alternatief voor tropisch hardhout”, aldus O3 Shift.

Ecologische footprint

“De buitenschil met bamboehout heeft een extreem lage ecologische footprint”, vult architect Kurt Gooris van BURO B aan. “Hiervoor zijn er verschillende redenen. Bamboe is een van de snelstgroeiende planten ter wereld. Dit betekent dat het snel kan worden geoogst zonder de grond uit te putten. Het hout heeft minder water nodig om te groeien dan andere houtsoorten, wat het een duurzamere keuze maakt, vooral in gebieden waar water schaars is. Ook staat bamboe bekend om zijn vermogen om veel CO2 op te nemen terwijl het groeit en dit draagt bij aan de vermindering van broeikasgassen. Verder heeft bamboe de eigenschap om bodems te stabiliseren en te verbeteren, waardoor het nuttig is voor het herstellen van verstoorde of erodeerde grond. En tot slot is bamboe biologisch afbreekbaar en kan deze houtsoort worden hergebruikt of gerecycled na gebruik. Dat is minder belastend voor het milieu in vergelijking met sommige synthetische materialen.”

Media Image

Nullozing van regenwater

“Het buitengewoon goed geïsoleerd en bijzonder luchtdicht concept van CLT in combinatie met een futureproof technische installatie qua verwarming, luchtbehandeling en electro inclusief fotovoltaïsche panelen resulteert in een superecologisch en -energiezuinig gebouw voor Future Garden. Waterrecuperatie met een nullozing van regenwater naar de riolering illustreert een doordachte aanpak van de waterhuishouding. De overloop van de regentonnen vloeit bijvoorbeeld naar de aha’s van het dierenverblijf, waardoor de riolering in de straat geen druppel water te veel te verwerken krijgt”, eindigt Rob Gijsenberg.

Erik Cajot

Media Image
Media Image
09 feb. 2025

Deel dit artikel

Partners

Structurele Partners